Özel Eğitimde Matematik Öğretimi

• MATEMATİK NEDİR?
• MATEMATİK NEDEN ÖNEMLİDİR?
• MATEMATİK EĞİTİMİNE NE ZAMAN BAŞLANMALIDIR?
• MATEMATİK EĞİTİMİNDE ÖN KOŞUL BECERİLER NELERDİR?
• MATEMATİK EĞİTİMİNDE KULLANILAN YÖNTEMLER NELERDİR?

 

MATEMATİK NEDİR?

Matematik günlük yaşamda karşılaşılan problemleri çözmede başvurulan sayma, hesaplama, ölçme ve çizme işidir. Diğer bir deyişle bir örüntü ve sistemler bilimidir diyebiliriz. Matematiksel etkinliklerle insanlar, başta sayı ve şekil olmak üzere çeşitli matematiksel temel kavramları ve ilişkileri kullanarak bütün bu olaylar dizgisini kendi içlerinde anlamlı bir hale getirmeye çalışırlar. Matematik, kavramsal bilgiler ve işlemsel bilgiler olmak üzere ikiye ayrılır. Kavramsal bilgiler, bireyin içsel olarak sahip olduğu bilgi temel alınarak oluşturulan ilişkilendirmedir. İşlemsel bilgi ise kurallara dayalı rutin matematiksel bilgiyi temsil eden sembolleri içeren bilgi bütünlüğüdür.

NEDEN ÖNEMLİDİR?   

Matematiğin en temel amacı günlük yaşamda karşılaşılan problemleri çözmek,çocukları hayata ve yaşamda karşılaşılabilecek sorunları çözme becerisi kazandırmaktır. Bu nedenle matematik öğretimi tüm toplumlarda önemini korumaktadır.

Özel gereksinimli bireylerin bilgiyi içselleştirme ve kuralları sembolleştirerek bir şemaya oturtma becerileri sınırlıdır. Sadece matematik işlemlerini sembolleştirme değil, günlük  yaşamda karşılaştıkları diğer becerileri de sembolleştirmeye ihtiyaç duyarlar.İşte bu noktada matematik öğretimi, özel gereksinimli bireylere bilgiyi zihinde nasıl sembolleştireceklerini öğrenme olanağı tanır. Bu nedenle matematik öğretimi ve semboller çok önemlidir.

EĞİTİME NE ZAMAN BAŞLANMALIDIR?               

Matematik kendi içerisinde hiyerarşik yapısı olan bir bütündür.. Çocuğun her yaşta öğrenmesi gereken beceri farklıdır. Bu nedenle gelişim özelliklerine en uygun beceriler yeterli hazır bulunuşluk düzeyinde mutlaka verilmelidir. Kavramsal bilgiler için işlem öncesi dönemde çalışmalara başlanmalıdır. Bu 2-6 yaş arası dönemi kapsar. İşlemsel bilgilerle çalışılmaya ise somut işlemler döneminde başlanılmalıdır

ÖN KOŞUL BECERİLER NELERDİR?           

Her öğrenilen şey yeni bir öğrenme ürününün ön koşuludur. Kavramsal dönem, işlemsel dönemin önkoşul becerilerini içermektedir.Matematik işlem ve becerileri ardışıklık gösterdiğinden, öğrenci bir işlem ya da beceriyi öğrenmeden diğerinin öğretimine geçildiğinde, öğrencinin yeni öğretilen işlem ve beceriyi öğrenmesi de mümkün olmamaktadır. Dolayısıyla, kavram, beceri ya da işlemlerin birbirinin önkoşulu olma ilişkilerinin göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Çocuğun gelişim özelliklerine uygun kavramsal dönemdeki öğrenilmesi gerek becerileri söyle sıralayabiliriz,

• Zıt kavramlar (büyük- küçük, dolu-boş, önce-sonra, sağında-solunda, az-çok, tam-eksik)
• Sınıflandırma
• Eşleme
• Sıralama
• Örüntü tamamlama
• Geometrik cisimler(üçgen, kare, daire, dikdörtgen)
• Eksik olanı ekleme
• Fazla olanı çıkarma çalışmaları

 

KULLANILAN YÖNTEMLER NELERDİR?

Gerçekleştirilmesi beklenen kazanım doğrultusunda tüm yöntemler kullanılabilir. Burada önemli olan yöntemin çocuğun gelişim seviyesine uygunluğudur.çalışmalara başlanılmadan önce kazanması gereken ilk kazanım belirlenmeli,bu belirlendikten sonra alt basmaklarına ayırarak çalışmalar yapılmalıdır. Örneğin, az-çok,eksik-fazla,önce-sonra kavramları; 1den 20 ileri geri ritmik sayma öğrenilmeden toplama işlemi öğretilmemeli. Eldesiz toplma işlemi tam olarak kazandırılmadan eldeli toplama işlemine geçilmemeli. Tüm bu eğitim verilirken konu kendi içinde alt basamaklarına ayrılmalıdır. Örneğin “ eldesiz toplama işlemi yapar” kazanımını ele alalım. Alt basamakları kolaydan zora doğru şu şekilde sıralayabiliriz.

•  Bir basamaklı bir doğal sayıyla, bir basamaklı bir doğal sayıyı sonuç bir basamaklı çıkacak şekilde toplar.
• Bir basamaklı bir doğal sayıyla, bir basamaklı bir doğal sayıyı sonuç iki basamaklı çıkacak şekilde toplar.
• Bir basamaklı üç doğal sayıyı sonuç bir basamaklı çıkacak şekilde yan yana toplar.
• Bir basamaklı üç doğal sayıyı sonuç bir basamaklı çıkacak şekilde alt alta toplar.
• Bir basamaklı üç doğal sayıyı sonuç iki basamaklı çıkacak şekilde yan yana toplayıp sonucunu yazar/söyler.
• Bir basamaklı üç doğal sayıyı sonuç iki basamaklı çıkacak şekilde alt alta toplayıp sonucunu yazar-söyler.
• İki basamaklı bir doğal sayı ile bir basamaklı bir doğal sayıyı eldesiz toplayıp sonucunu yazar-söyler.
• İki basamaklı bir doğal sayı ile iki basamaklı bir doğal sayıyı sonuç iki basamaklı çıkacak şekilde toplar.

Bu planlamanın ardından basamaklandırılmış öğretim, doğrudan öğretim  yöntemleri matematik öğretimi için idealdir. Basamaklandırılmış- doğrudan öğretim; kazandırılacak becerinin nasıl gerçekleştirileceği ile ilgili model olunma, öğrencinin beceriyi bağımsız olarak uygular duruma gelmesi için dönüt ve düzeltmelere yer verme, ipuçlarının azaltılarak alıştırmalar yaptırma esasına dayanan öğretim yöntemidir. Özel eğitimde önemli olan kullanılan yöntem ne olursa olsun uygun pekiştireç kullanımı ve doğru yer ve zamanda dönüt düzeltme yapılmasıdır.Aktif öğrenmeye dayalı, çocuğa yaşantısal ortamlar sunan öğrenme ortamı öğrenmenin kalıcılığını artırır.

Unutmayalım ki öğrenme gelişimsel bir davranıştır. Her bireyin kendi doğası içinde farklı öğrenme stilleri vardır. Özel eğitimde çocuğu yakından tanıma,eğitimci- veli iletişimi,yoğun eğitim, ev ortamında eğitime verilen destek bu davranışı geliştiren en önemli unsurlardır.

ZİHİNSEL ENGELLİLER SINIF ÖĞRETMENİ

İNCİ ER SERİNGEN